In de dressuur zijn we dol op winstpunten. Met een winstpunt wordt je prestatie meetbaar gemaakt. We zijn niet alleen dol op winstpunten, maar misschien zelfs wel een beetje verslaafd aan winstpunten en klasseringen. Zie ook de blog ‘Weg met de winstpunten in de dressuur’. Wie denkt dat dressuur er is voor het paard heeft het mis. In vroegere tijden was de dressuur er om paarden klaar te stomen voor de oorlog. En nu is de dressuur er om het paard geschikt te maken voor onze recreatieve en sportieve doelstellingen. “Ja-maar...” zullen een hoop mensen zeggen, “het paard heeft voordeel van een goede dressuurmatige training”. Tuurlijk, het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Het paard heeft bij een goede dressuurmatige training als voordeel dat hij zijn werk beter kan doen. Zijn werk voor ons, het werk wat wij van hem verlangen. Dus tot zover even de mythe ontkracht dat het paard dressuurmatig trainen een zuivere vorm van altruïsme is. Een mythe die door sommige goeroetrainers nog hardnekkig in stand wordt gehouden.
Het paard en onze identiteit
We houden en trainen paarden niet alleen voor onze sportieve en de recreatieve doelstellingen. We verwachten ook plezier, uitdaging, zelfontplooiing en geluk van het houden en het trainen van onze paarden. Wat wij doen met onze paarden is zelfs een onderdeel van onze identiteit geworden. Als paardenmensen zich aan elkaar voorstellen, dan noemen ze hun naam, de naam en de afstamming van hun paard en dan volgt vrijwel meteen een beschrijving van de discipline/methode die ze beoefenen en hun hoogst behaalde niveau. Of een beschrijving van de manier waarop ze paarden houden, 24/7 buiten of met of zonder ijzers bijvoorbeeld. Niemand vindt dat raar. Maar toch is het gek; als je vraagt ‘wie’ iemand is, paardenmensen direct beginnen te vertellen over ‘wat’ ze doen met hun paard.
Hieruit kun je afleiden dat datgene wat we met onze paarden doen een belangrijk deel van onze identiteit is geworden. En daarmee wordt de druk die we op onze paarden leggen en in hoeverre ze voldoen aan onze verwachtingen ineens best wel groot. Als we maar hard genoeg volgens een bepaalde methode trainen, of onze paarden maar hardcore volgens een bepaalde overtuiging houden, verzorgen of managen dan komt het allemaal goed en is alles haalbaar, zo is de veronderstelling niet alleen van sportruiters, maar ook van recreatieve ruiters. Lang leve de prestatiemaatschappij.
Heb gewoon lol met je knol! Het klinkt als een open deur, maar het is in de praktijk best lastig om alleen maar lol met je paard te hebben. Want de realiteit is dat je heel wat obstakels te overwinnen hebt als je je horsemanship goed wilt ontwikkelen. Hoe jij omgaat met het overwinnen van deze obstakels en daarbij steeds weer een goede afstemming vindt met je paard, dat is nu net verschil tussen mensen met- en zonder een goed ontwikkeld horsemanship. En precies die eigenschappen zijn nu net de eigenschappen die in een proef niet worden beoordeeld. Waarvoor geen cijfers worden gegeven op je protocol.
Horsemanship niet in cijfers te vangen
Want de jury die jouw proef beoordeelt, kent jou en je paard helemaal niet. Die weet niet hoe jij voor je paard zorgt als hij ziek is, hoe je dagelijks uren met hem doorbrengt. Ze weten niet welke diepe dalen je al met je paard hebt overwonnen of welke offers je hebt gemaakt om hem te kunnen geven wat hij nodig heeft. Ze weten niet hoe je paard op jou vertrouwd in hele spannende situaties. Ze weten niet dat je betrouwbaar, consequent, zorgzaam en precies bent als het gaat om het management rondom je paard en dat je elke dag weer goed je best probeert te doen om een zo goed mogelijke ruiter te worden. De resultaten van je proef zeggen wel iets, maar zeker niet alles. Die eigenschappen die kenmerkend zijn voor jouw horsemanship zijn namelijk niet in cijfers te vangen, terwijl deze onmeetbare kenmerken voor een groot deel bepalen wat voor paardenmens je bent.
Het gevaar wanneer de cijfers gaan overheersen
De vraag is of wij de training van ons paard en de ontwikkeling van ons horsemanship kunnen beheersen en controleren op basis van getallen? Is het africhtingsproces van ons paard beheersbaar geworden door het te beoordelen in getallen en het in niveaus te beschrijven? Ik denk dat het ons zeker inzicht heeft gegeven in de stappen die we doorlopen in het proces. Maar ik vraag mij ook af of de waarde die we hechten aan cijfers, niveaus en winstpunten niet een beetje is doorgeslagen?
Het is geen enkel probleem om je te laten leiden door getallen in je horsemanship. Maar deze kwantitatieve benadering kan zo gaan overheersen dat je daarmee andere aspecten uit het oog gaat verliezen. Zoals de impact van je training op je paard. In plaats van te voelen wat je paard op dit moment aankan, laat je je volledig leiden door cijfers. Je paard krijgt voor zijn uitgestrekte draf een 7, terwijl dat misschien voor hem misschien fysiek het hoogst haalbare is. Of hij krijgt een 7 en heeft nog niet een fractie van zijn capaciteit gebruikt. Het effect van je horsemanship op 1 paard is in feite veel belangrijker dan de indruk die je maakt met een proef op 10 juryleden. Toch hebben we vaak meer aandacht voor het oordeel van de jury dan voor de impact van onze training.
Steeds meer aspecten in ons horsemanship worden beïnvloed door cijfers. Hoeveel paarden worden niet bestempeld als ‘niet geschikt’ op basis van röntgenfoto's, terwijl als je röntgenfoto's bekijkt van topsportpaarden, die bij lange na niet door diezelfde aankoopkeuring zouden komen? Of je humeur; je hebt een hele fijne proef gereden en je paard voelde heel fijn aan. Je paard is nergens van geschrokken en het is je gelukt om ontspannen door je proef te rijden. Dat fijne gevoel is snel weg als je je protocol terugkrijgt waar een score van 59,5% op staat.
Een te sterke focus op cijfers kan dus het plezier ontnemen van de dingen die je met je paard doet. De reden dat je ooit (dressuur) bent gaan rijden is waarschijnlijk omdat het je een geweldig gevoel geeft om één te zijn met je paard. Niet om je persoonlijk record van 69,5% in de M1 te verbreken of om zo snel mogelijk 10 winstpunten in het M2 te scoren. Het beïnvloedt je keuze welk paard je koopt; je koopt misschien toch eerder dat ene paard die allemaal 1 had op de röntgenfoto's, terwijl je eigenlijk een beter gevoel had bij dat andere paard die een 2 had op de foto van de sprong linksachter. In de training ga je oefenen op het wijken omdat je nu mag promoveren naar de L, terwijl je paard misschien meer gebaat is bij het verbeteren van je aanleuning en de voorwaartse drang.
Je gevoel verwoorden
In plaats van te voelen wat ons paard aangeeft, gaan we af op metingen en oordelen van mensen die jou en je paard niet goed kennen. Het moment dat de cijfers en de percentages gaan overheersen, gaat dit ten koste van je horsemanship. Het nodigt niet uit om je meer te verdiepen in de complexiteit en de nuances die het trainen en houden van paarden met zich meebrengt. Als alles in cijfers moet worden uitgedrukt, verleer je het gevoel dat je paard je geeft te verwoorden. De mooiste kanten van het partnerschap met je paard zijn niet in getallen te vangen. Daar heb je woorden voor nodig. Hoe meer we gaan varen op cijfers, niveaus, percentages en winstpunten, des te verder we verwijderd raken van de connectie met ons paard.
De paradoxale conclusie lijkt dat het opdelen van de dressuur in niveaus en de onderdelen te beoordelen in cijfers is ontstaan uit een verlangen naar dit ingewikkelde proces logischer en begrijpelijker te maken, terwijl het leidt tot verschraling als we horsemanship puur in getallen en niveaus uit gaan drukken. Het zicht raakt verloren op de letterlijk onmeetbare waarden van de unieke connectie tussen ruiter en paard.
~Not everything thant counts can be counted, and not everything that can be countend counts~
William Bruce Cameron
Comments